Zadaniem alternatora jest przetwarzanie energii mechanicznej na energię elektryczną w postaci prądu przemiennego. Prąd, wytwarzany jest w nieruchomych uzwojeniach stojana przez wirujące pole magnetyczne wirnika. Alternator stosowany jest powszechnie jako źródło prądu w pojazdach mechanicznych.
Ze względu na charakter swojej pracy i ścisłe współdziałanie z innymi systemami, alternator jest podatny na awarie. Niektóre z nich mogą być spowodowane zużyciem elementów takich jak szczotki, pierścienie ślizgowe i łożyska. Ponadto, uszkodzeniom mogą ulec również elementy półprzewodnikowe – regulator, prostownik diodowy. Wtedy uszkodzenia niezwłocznie wymagają diagnozy w serwisie naprawczym.
Część problemów z alternatorem można zdiagnozować samodzielnie, bez konieczności demontażu z silnika samochodu – wystarczy posiadać woltomierz i umieć się nim poprawnie posługiwać.
Diagnozowanie problemu obejmuje poniższe czynności:
Przekręcamy klucz w stacyjce samochodu, nie uruchamiając silnika. W przypadku uszkodzenia alternatora lub niesprawności w działaniu instalacji, nie pojawi się kontrolka „Brak ładowania”. W momencie, gdy kontrolka „Brak Ładowania” jest widoczna, uruchamiamy silnik i obserwujemy, czy kontrolka zgaśnie. Silnikowi pozwalamy na spokojną pracę bez załączania obciążenia.
W celu wstępnej oceny pracy alternatora mierzymy napięcie na zaciskach akumulatora. Bez podłączonych obciążeń napięcie powinno być wyższe niż 13.5 V na tzw. biegu jałowym.
Gdy wciąż mamy wątpliwości, wykonujemy kolejne testy. Rzetelne ich przeprowadzenie powinno odbyć się przy zwiększonym obciążeniu alternatora. W tym celu należy włączyć ogrzewanie dmuchawy i tylnej szyby, jednocześnie utrzymując obroty silnika na poziomie 2000 obr/min – czyli dwukrotnie wyższym niż obroty wolnego biegu. Ponownie mierzymy napięcie na zaciskach akumulatora. Przy prawidłowej pracy alternatora napięcie nie powinno być mniejsze niż 13, V. Jeśli mierzone napięcie jest niższe od tych wartości lub kontrolka „Brak Ładowania” jest dalej zapalona, świadczy to o problemie w instalacji związanej z obwodem ładowania akumulatora.
Nie musi to być jednak spowodowane niesprawnym alternatorem, jednak, aby zdiagnozować przyczynę, konieczne jest wykonanie jeszcze kilku dodatkowych czynności i pomiarów.
Pierwszym krokiem jest sprawdzenie poprawności połączeń przewodów przy alternatorze. Następnie analizujemy dźwięki, jakie alternator wydaje podczas pracy. Gdy brzmią nietypowo, przyczyną mogą być uszkodzone diody prostownicze, łożysko lub uzwojenia stojana. W tym samym czasie weryfikujemy także napięcie pasa napędowego – zbyt luźny uniemożliwia osiąganie pełnej wydajności prądowej alternatora.
Jeśli alternator wyposażony jest w koło pasowe ze sprzęgłem jednokierunkowym (tzw. wolnobieżnym), należy obserwować czy wirnik alternatora obraca się zgodnie z obrotami koła pasowego alternatora. W przypadku awarii koła pasowego, wirnik alternatora nie będzie napędzany pomimo obracania koła pasowego.
Poprawność działania instalacji prądowej w pojeździe sprawdzamy przy włączonych obciążeniach, a pomiarów dokonujemy bezpośrednio na zaciskach alternatora (względem obudowy alternatora) oraz na klemach akumulatora. Następnie porównujemy ze sobą wyniki obu pomiarów.
Przy sprawnej instalacji elektrycznej samochodu różnica wskazań woltomierza nie powinna być duża. Słabe klemy na zaciskach akumulatora, brak masy na korpusie silnika czy wadliwie podłączony alternator to tylko niektóre z przyczyn świadczących o wadach instalacji. Co więcej, nadal jednak może się okazać, że alternator jest sprawny.
Jeśli w dalszym ciągu nie udało się nam ustalić przyczyny niesprawności alternatora, konieczna będzie wizyta w profesjonalnym serwisie naprawczym.
